Sebepler, evrilmeler, stratejiler ve orman yangınları: Ormanlarda yanıcı madde birikmesi, sıcaklık ve nisbi hava rutubeti vb. gibi unsurlar orman yangınlarında ekolojik nedenleri oluştururken; orman köylülerinin fakirliği, ikincil ve üçüncül ev için arazi temini, tarım, madencilik ve turizm sektörlerinin iyi yönetilememesinin ormanlar üzerindeki baskısı da sosyo-ekonomik ve dışsal sebepleri teşkil etmektedir. Ormanların bakım ve gençleştirmesindeki başarısızlıklar, bakımı ve gençleştirilmesi ertelenen alanlar kadar da orman yangınlarını doğal olarak çıkartmakta, bu da teknik ve sektör içi nedenlerden kabul edilmektedir. Tüm bu sayılan ve geleneksel orman yangınlarına sebep olan canlı ve cansız etkenlerin yanında, küresel ısınma ve küresel iklim değişikliği ile yangına daha da duyarlı hale gelen orman ekosistemleri ortaya çıkmakta ve tüm bunlara da biyo-siyaset ve tedhiş ile ormanların kundaklanmasıyla büsbütün orman kaynaklarının yıkımı eklenmektedir. Gelinen noktada, ülkemiz orman varlığının sınırlarıyla birlikte korunması amacına erişmede daha etkin ve verimli olabilecek bilişim ve teknoloji odaklı stratejik eylemlerin acilen hayata geçirilmesi gerekmektedir.
Okunur mu ya da dikkate alınır mı bilemem ama, ORMAN YANGINLARINI "YANICI MADDE, SICAKLIK ve NİSBİ HAVA RUTUBETİ ÜÇGENİNDEN" ya da "FASİT DAİRESİNDEN" ÇIKARMAK üzerine düşüncelerimiz budur bu!!!: Çoğunlukla orman ekosistemlerinin yıkımı bazen de bir kısım yerlerde yenilenmesi etkisine de sahip olan orman yangınları; ekseriyetle orman üzerine yazılanların hemen hemen hiç okunmadığı toplumumuzda, kamuoyunun dikkatini çeken olayların başında gelmektedir. Orman Genel Müdürlüğü (OGM) Taşra Teşkilatında tepe yöneticisi konumunda olan Orman Bölge Müdürü Talat Göktepe'den, Antalya Gündoğmuş Orman İşletme Şefi Abdullah Aydın ve Orman İşçisi Feridun Kaya'ya kadar yanarak bu aziz ülke için şehit olan yeşil vatan savunucularının maddi karşılığı asla hesaplanamayan can kayıpları hariç tutulsa bile, orman yangınları ile ortaya çıkan maddi kayıpların hesaplananın çok çok üzerinde olduğu apaçık bir gerçekliktir. Orman yangınları sonrası, OGM tarafından ağaç servetinde meydana gelen zarar, yanan orman alanının ağaçlandırma ile yeniden tesisi, yangında kullanılan araç ve gereçlerin yağ ve yakıt bedelleri ve yangınla mücadele eden köylü ve asker işgücünün azık bedellerinin hesabı ile ortaya çıkan "asgari tutarlı yangın tazminat rapor bedelleri" ile, hesaplanan orman yangınlarının ceza müeyyidesi çok az kalmakta ve adeta camı kıran parasını ödememekte ve orman yangınları tekrar tekrar çıkmaktadır. Orman yangınları sonrası hesaplanacak tazminat bedellerine kısa vadede; yangında çalışan yangın savaşçılarının işgücü karşılıkları, yanan orman alanında mahrum kalınan odun üretimi ve yanan alana yansıyan koruma ve yönetim giderleri yangının etkisinin hissedildiği ilgili yıllar boyunca baliğlendirilerek; orta vadede de orman yangını ile tahrip olan toprak aşınımının önlenmesinden, su üretimine; çığ önlenmesinden odun dışı bitkisel ve hayvansal ürün kayıplarına; karbon parçacıklarının emilimiyle küresel ısınmanın önlenmesinden eğlen-dinlen/rekreasyon hizmetlerine kadar tüm ekosistem hizmetlerinde meydana gelen kayıp da özellikle zarar-ziyan hesaplarına eklenmelidir. Orman yangınlarının önlenmesi noktasındaki bu kabil idari, hukuki ve teknik önlemlerin yanında; orman yangınlarının çıkış nedenleri olan bilgisizlik, ihmal, kaza, kasıt ve baltalama/sabotaj üzerine yoğunlaşmada, stratejik davranılmalı ve şu suallere artık cesaretle cevap aranmalıdır: Yurdumuzda yaklaşık 20 bine yakın orman köyünde yaşayan 7,1 milyon orman köylüsü eğer varsayılıyorsa, neden orman yangınının çıkmasına sebep olmaktadır?, Yazlık ya da ikinci ev hatta üçüncü ev sahipleri niçin orman yangınına neden olmakta mıdır? Gayri resmi Arazi edinimi odaklı çetevari oluşumlar, oluyorlar ise hangi saiklerle orman yangınlarına sebep olmaktadırlar? Ormanlardan ormancılık dışı yararlanmalardan ve de tahsislerden olan belediyecilik, turizm, maden ve özellikle enerji yatırımları ile maruz kalınan orman yangınlarının düzeyi ne ölçüdedir? Bu noktada, enerji nakil hatları ve bu yatırımların bakımsızlığı yangın oluşumunda ne denli etkili olmaktadır? Tamamı ile bir taraftan doğaya açık işletmeciliğe konu olan 234 milyar dönüm orman alanının hem parçalı yapıya sahip olması hem de sosyal baskılı sahalara da sahip olmasının orman yangınlarının çıkması üzerindeki etkisi nedir? Orman yangınlarıyla mücadelede OGM'nin Döner Sermaye Bütçesi üzerindeki kamu odaklı hizmetlerin maliyet yükü yanında, artık bir güvenlik meselesi olan orman yangınları ile ilgili savaşım maliyetlerinin yükü, bu tabii afetin etkin ve verimli şekilde bertaraf edilmesinde ne kadar engel olmaktadır? Orman yangınları ile mücadelede katlanılan giderlerin, artık tamamı ile özel bütçeden karşılanması noktasında karar vericiler yakın zamanda irade koyacaklar mı? Orman yangınlarının sıkça görülmeye başlandığı gün, ay ve mevsimde orman yangınları ile mücadelede tecrübe sahibi olan merkez ve taşra yöneticileri ve teknik elemanların ve uygulamacılarının tayinlerinde zamanlamada isabetli davranılmakta mıdır? Bu soruları artırmak ve her birine bilimsel bilgi, araştırma, gözlem ve sezgilerimizle verilecek nesnel düzlemde gerekçeli cevaplarımız tabiatımız gereği tabiatıyla bulunmakla birlikte, Facebook ortamında, kaleme aldığımız bu metnin uzunluğuna bağlı işlevselliğini düşürmemek adına aşağıya çıkardığımız bir saptama ile, yazımızı sonlandıralım!: Türkiye Ulusal Ormancılık Programı, Tarım ve Ormancılık Şuraları, 5 Yıllık Kalkınma Planları Ormancılık Özel İhtisas Komisyon Raporları ve OGM Stratejik Planında vazedilen ormanları sınırları ile birlikte canlı ve cansız zararlılara ve bu arada özellikle kamuoyunun dikkatini çeken yangınlara karşı korumada önerilen politika/siyaset yolları orman kaynaklarını yöneten ve işleten üst düzey karar alıcılarca derhal devreye konulmalıdır!..
20.08.2024 tarihinde, Bartın Üniversitesi FBE Orman Mühendisliği Anabilim Dalı’nda; Prof. Dr. İsmet DAŞDEMİR danışmanlığında Yağmur YEŞİLBAŞ tarafından hazırlanan, “Ormanlardaki Böcek Zararının Sürdürülebilir Ormancılık Açısından Ekonomik Analizi (Bartın Örneği)” adlı teze, hakem heyeti üyesi olarak katkı konulmuştur.
KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Orman Mühendisliği Anabilim Dalı’nda danışmanlığını yürüttüğüm ve Arş. Gör. Emine Nur YEŞİLYURT tarafından hazırlanan, 12.07.2024 tarihinde KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Tez Savunma Salonunda 13:30-17:00 saatleri arasında sunulan ve soru cevap faslı ile tartışması yapılan ve TÜBİTAK tarafından 1001 projesi olarak desteklenen “Geleneksel Odun Üretim İşçiliğinde Çalışan Tahtacı Türkmenlerin İş Doyumlarının ve Tahtacı Türkmenlere Yönelik Algıların Ölçülmesi” adlı doktora tezine, Bartın Üniversitesi Orman Fakültesi öğretim üyesi Sayın Prof. Dr. İsmet DAŞDEMİR, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Orman Fakültesi öğretim üyesi Sayın Prof. Dr. Mehmet KORKMAZ, KTÜ Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Sayın Doç. Dr. Hüseyin AYAZ ve KTÜ Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Sayın Dr. Öğr. Üyesi Kemal ÜÇÜNCÜ tarafından “hakem heyeti üyesi” sıfatı ile katkı konulmuştur. Anılan doktora tezi savunmasına çevrimiçi ve yüz yüze birçok araştırmacı ve katılımcı dinleyici olarak katılmıştır.
122O937 kodu ile TÜRBİTAK-1001 projesi olarak desteklenen ve AÇÜ Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Atakan ÖZTÜRK’ün, KTÜ Orman Fakültesi Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kadri Cemil AKYÜZ’ün, KTÜ Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Öğretim Elemanı Öğr. Gör. Dr. Canan YILMAZ’ın ve Arş. Gör. Dr. Emine Nur YEŞİLYURT’un araştırmacı sıfatı ile katkı koyduğu “Geleneksel Odun Üretim İşçiliğinde Çalışan Tahtacı Türkmenlerin İş Doyumlarının ve Tahtacı Türkmenlere Yönelik Algıların Ölçülmesi” isimli projenin sonuç toplantısı 25.07.2024 tarihinde KTÜ Orman Fakültesi Dekanlık Toplantı Salonunda 10.00-17.00 saatleri arasında yapıldı. Ormancılık teşkilatının yönetici ve teknik personelleri ve STK temsilcileri, Tahtacı Türkmenler ve ilgili STK temsilcilerinin katılımcılarının yer aldığı toplantı yüz yüze ve çevrimiçi olarak üç oturumda gerçekleştirildi.
01 Temmuz 2024 tarihinde Düzce Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Orman Mühendisliği Anabilim Dalı’nda; Doç. Dr. İdris DURUSOY’un danışmanlığında Orman Yüksek Mühendisi İlke Hilal ŞENSÖZ’ün “Devlet Orman İşletmeciliğinde Yönetişimin Paydaşların Algıları Aracılığıyla Analizi” isimli doktora tezi IV. Tez İzleme Savunmasına, tez izleme kurul üyesi sıfatı ile katılım ve kurul başkanı olarak katkı sağlanmıştır.
Savunma sonrasında; Düzce’de Konuralp Arkeoloji müzesi ve Parkı ile Tiyatro Ören yeri, Fakıllı Mağarası; Akçakoca’da Tarihi Akçakoca evleri Mahallesi, Akçakoca Otağ/Çadır Camii, Hemşin Camii gibi tarihi ve kültürel mekanlar ve yapılar da ziyaret edilmiştir.
We have 4 guests and no members online